Pierwsze dni po porodzie – opieka nad noworodkiem

Pierwsze dni po porodzie to okres wielkich zmian w życiu świeżo upieczonych rodziców, zwłaszcza wtedy, kiedy zostają nimi po raz pierwszy. To normalne, że odczuwasz stres i lęk związany z opieką nad swoim dzieckiem. W głowie kłębi Ci się z pewnością mnóstwo pytań typu: jak kąpać noworodka, albo jak go karmić, nosić, pielęgnować czy usypiać. Podpowiadamy, jak poradzić sobie z opieką nad noworodkiem w pierwszych dniach po porodzie, zarówno w szpitalu jak i po powrocie do domu. Sprawdź, o czym warto pamiętać w kwestii karmienia i pielęgnacji maluszka, a także jak zadbać o siebie w tym szczególnym czasie!

Opieka nad noworodkiem w szpitalu 

Opieka nad noworodkiem rozpoczyna się już w trakcie pobytu w szpitalu, który standardowo trwa 3 doby w przypadku porodu siłami natury i do 5 dni przy porodzie przez cesarskie cięcie. Okres ten jednak może się wydłużyć np. z powodu żółtaczki lub infekcji u malucha. Nie traktuj tego jako czegoś negatywnego. Poświęć czas spędzony w szpitalu na regenerację i naukę prawidłowej pielęgnacji i karmienia malucha. W szpitalu możesz liczyć na pomoc personelu medycznego. W domu Ty i Twój partner będziecie musieli radzić sobie sami.

Dowiedz się więcej na temat fizjologicznej żółtaczki u noworodka.

W większości placówek mamy i dzieci od samego początku przebywają na jednej sali. Oczywiście dużo w tym przypadku zależy od przebiegu porodu i kondycji Twojej i dziecka, ale im szybciej sama zaczniesz maluszka karmić i przewijać, tym szybciej nabierzesz w tym niezbędnej wprawy. W tym czasie warto również pytać o radę położne pracujące na oddziale noworodkowym – z pewnością chętnie pokażą Ci, jak prawidłowo zmienić pieluszkę czy zabezpieczyć kikut pępowinowy. Z ich pomocy możesz skorzystać także wtedy, gdy potrzebujesz chwili odpoczynku. Zabiorą one wtedy noworodka do osobnej sali i przyniosą Ci go z powrotem, gdy nadejdzie pora karmienia. Jeżeli planujesz karmić piersią, skorzystaj także z pomocy doradcy laktacyjnej (oczywiście, o ile w szpitalu jest taka osoba), która pokaże Ci jak prawidłowo przystawić do piersi maluszka i pobudzić laktację.

Pierwsze dni z noworodkiem w domu – jak sobie poradzić? 

Wielu rodziców twierdzi, że najbardziej stresującym momentem po narodzinach malucha był dla nich powrót do domu i pierwsze dni sam na sam z noworodkiem. Choć z perspektywy czasu z pewnością stwierdzisz, że dzieci w tym okresie są stosunkowo łatwe w obsłudze, warto dać sobie czas na adaptację i wzajemne poznanie się – początki bowiem czasem bywają trudne. Co ważne, pamiętaj również o tym, że płacz noworodka nie jest niczym złym – to po prostu jedyny sposób, w jaki jest on w stanie komunikować się z otoczeniem.

W tym okresie szczególnie ważna jest bliskość z maluchem i kontakt skóra do skóry. Pierwszy i najważniejszy kontakt skóra do skóry ma miejsce tuż po porodzie, ale bliskość mamy i dziecka w kolejnych dniach i tygodniach jest równie ważna i potrzebna. Dziecko będąc blisko mamy czuje się bezpiecznie i tym samym jest spokojniejsze, ale również pobudza u mamy produkcję oksytocyny – hormonu niezbędnego do prawidłowego rozwoju laktacji i wypływu mleka z piersi. Tak więc w pierwszych tygodniach po porodzie jak najwięcej noś, przytulaj i patrz na swoje dziecko, a z pewnością oboje odczujecie tego korzyści. W kangurowaniu może Ci pomóc również tata maluszka – to dla niego doskonały sposób na nawiązanie więzi z maleństwem. Nie przejmuj się twierdzeniami, że w ten sposób rozpuścisz niemowlę – ten, pokutujący zwłaszcza wśród starszego pokolenia, mit już dawno został obalony!

Najważniejsze aspekty pielęgnacji noworodka 

Karmienie i pielęgnacja noworodka to coś, co w pierwszych dniach po porodzie będzie stanowiło podstawę Waszego dnia. W okresie noworodkowym dziecko większość czasu poświęca na sen (nawet 16-18 godzin na dobę), budząc się właściwie na czas jedzenia czy też kąpieli. Zwłaszcza w pierwszej dobie po porodzie maluch może być wyjątkowo ospały, w kolejnych dniach powinien jednak regularnie już wybudzać się, domagając się jedzenia i zmiany pieluszki.

Co ważne, nie próbuj w tym okresie wdrażać jakichkolwiek harmonogramów karmienia. Bez względu na to, czy karmisz piersią czy mlekiem modyfikowanym – noworodek powinien być karmiony “na żądanie”, czyli wtedy, kiedy zauważysz u niego oznaki głodu, takie jak odruch szukania piersi, wiercenie się czy postękiwanie. Noworodki często po jedzeniu ulewają, co wynika z niedojrzałości zwieracza przełyku. Jest to zjawisko całkowicie fizjologiczne, jednak by zminimalizować jego intensywność warto unikać gwałtownych zmian pozycji dziecka czy przewijania go bezpośrednio po karmieniu, a w razie potrzeby układać go do odbicia.

Jeżeli chodzi o zabiegi pielęgnacyjne, podstawę stanowi oczywiście regularne przewijanie. U noworodków powinno się to robić przed każdym karmieniem. Pierwsza kupa, czyli tzw. smółka pojawia się jeszcze w szpitalu. Jest czarna i mocno kleista. W kolejnych dniach będziesz obserwować tzw. stolce przejściowe, aż do czasu, gdy pojawią się żółte, rzadkie kupki typowe dla niemowląt karmionych wyłącznie mlekiem. Pamiętaj, że mają one kwaśny odczyn, dlatego zwlekanie ze zmianą pieluszki może skutkować odparzeniami u noworodka! Do pielęgnacji pupy możesz stosować chusteczki nawilżane lub waciki nasączone wodą, a także kremy o właściwościach ochronnych. Ilość moczonych pieluszek i oddawanych stolców to jedne z podstawowych wyznaczników skutecznego karmienia, dlatego zwracaj uwagę czy w ciągu doby jest ich odpowiednia ilość.

Stresującym dla wielu rodziców wydarzeniem jest także pierwsza kąpiel noworodka w domu. Według najnowszych zaleceń, nie musi ona mieć miejsca codziennie, odchodzi się nawet od kąpania noworodka w szpitalu bezpośrednio po porodzie.

O czym powinnaś pamiętać? Przede wszystkim o tym, że pierwsze kąpiele są bardzo krótkie. Polegają one głównie na zanurzeniu maluszka w wodzie na kilka sekund, obmyciu go i delikatnym osuszeniu ręcznikiem. Tak naprawdę wystarczy do tego ciepła woda, choć niektórzy zalecają również stosowanie łagodnych emolientów. Nie przejmuj się, jeśli maluszek będzie płakał w trakcie kąpieli – reakcja dziecka w tym przypadku jest kwestią bardzo indywidualną!

Przy pierwszych kąpielach zwróć również uwagę na to, by nie moczyć kikuta pępowinowego. Stanowi on pozostałość po pępowinie, która z czasem ulega zasuszeniu i samoistnie odpada. Ważne, by okolice pępka pozostawały suche, a jeżeli zaobserwujemy wokół niego zaczerwienienie lub inne objawy stanu zapalnego – możemy delikatnie spryskać go preparatem typu Octanisept i pozostawić do wyschnięcia. U większości noworodków kikut pępowinowy odpada między 7. a 14. dniem po porodzie.

Sprawdź również: Przepuklina pępkowa u niemowlaka – co to jest, skąd się bierze, jak leczyć?