Palenie papierosów a nadciśnienie tętnicze. Jaki wpływ na nadciśnienie wywiera palenie papierosów?

Nadciśnienie tętnicze to poważny problem zdrowotny w Polsce, a liczba chorych borykających się z tym problemem stale rośnie. Badania przeprowadzone w różnych okresach, takie jak na przykład NATPOL-PLUS (Nadciśnienie Tętnicze w Polsce), pokazują niepokojące trendy. W 2002 roku aż 29% polskich dorosłych cierpiało na nadciśnienie, a w 2011 roku ten odsetek wzrósł do 31%, czyli około 9 milionów osób.

Nadciśnienie tętnicze, nazywane również wysokim ciśnieniem krwi, jest wynikiem wielu czynników. Jednym z istotnych elementów jest styl życia, a zwłaszcza palenie papierosów. Palenie tytoniu jest uważane za jedno z największych zagrożeń dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego.

Negatywny wpływ palenia papierosów na ciśnienie?

Istnieje pewna trudność w jednoznacznym udowodnieniu tego, jaki jest związek pomiędzy paleniem papierosów a podwyższonym ciśnieniem krwi. Tak czy inaczej, wydaje się, że palenie papierosów ma naprawdę negatywny wpływ na śródbłonek naczyń krwionośnych, co w dłuższej perspektywie prowadzi do ograniczenia dostarczania tlenu do tkanek oraz wzmożonej aktywności układu współczulnego. A co za tym idzie, inicjuje i przyspiesza proces miażdżycowy, który stanowi jedną z głównych przyczyn chorób sercowo-naczyniowych.

Osoby regularnie palące papierosy mają znacznie większe ryzyko wystąpienia zaburzeń sercowo-naczyniowych, takich jak:

• zawał serca,
• udar mózgu,

w porównaniu do osób niepalących. Co więcej, palenie tytoniu ma wyjątkowo negatywny wpływ na kobiety w wieku średnim, zwłaszcza na te, które stosują środki antykoncepcyjne lub mają problemy z otyłością.

Silna ekspozycja na dym tytoniowy przyczynia się do wzrostu ciśnienia krwi. Po każdym zapaleniu papierosa następuje wzrost ciśnienia krwi, który utrzymuje się podwyższonym poziomie przez około 15-20 minut.

Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że pomiary ciśnienia krwi najczęściej są wykonywane w środowisku bez dymu tytoniowego, co może powodować niedoszacowanie wartości ciśnienia u palących osób. Taki stan rzeczy może wywoływać złudne poczucie, że stan ciśnienia krwi jest na dobrym poziomie i rzucenie palenia nie jest konieczne. W rzeczywistości, automatyczny całodobowy pomiar ciśnienia tętniczego (ABPM) pokazuje wyższe wyniki u palaczy, podczas gdy pomiary w gabinecie lekarskim są podobne u palaczy i niepalących.

Podsumowanie

Wyniki przeprowadzonych badań jasno pokazują, że palenie papierosów, nawet sporadyczne, jest ważnym czynnikiem ryzyka zgonu. Ten nawyk negatywnie wpływa na regulację ciśnienia krwi u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym. Co ważne, zarówno bierni palacze, jak i aktywni palacze, są narażeni na duże zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Źródła:

• Surma S., Narkiewicz K., Palenie papierosów a ryzyko nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia. Przegląd literatury i badań klinicznych, Tom 19, Nr 3 (2022).
• Opracowanie zbiorowe, Wpływ palenia tytoniu na ciśnienie krwi a działania pielęgniarskie, Problemy Pielęgniarstwa 2012; 20 (4).