Laserowa korekcja wad wzroku – na czym polega i jakie daje rezultaty?

Laserowa korekcja wzroku to jedna z popularnych obecnie, nowoczesnych metod leczenia wad refrakcji. Zabieg jest małoinwazyjny i przynosi trwałe rezultaty. Pacjenci już po kilku tygodniach od operacji mogą cieszyć się pełną ostrością widzenia. W większości przypadków nie potrzebują dłużej korzystać z soczewek korekcyjnych. 

Co to są wady refrakcji? 

Wady refrakcji, potocznie nazywane wadami wzroku, to nieprawidłowości w budowie układu optycznego oka. Refrakcja to zjawisko, które umożliwia prawidłowe widzenie. W procesie tym promienie świetlne odbijające się od obserwowanych przedmiotów załamują się (ulegają refrakcji) na rogówce i w soczewce oka tak, by obraz rzutował się na siatkówkę. Tam przekształcany jest na impulsy nerwowe wysyłane do odpowiednich ośrodków w mózgu. Jeśli ten proces przebiega prawidłowo, mózg może „zbudować” wierny obraz spostrzeganej rzeczywistości. Przy wadach refrakcji obraz jest zniekształcony, niewyraźny. Co więcej, wzmożone wytężanie wzroku może stać się przyczyną bólu oczu czy głowy.

Jakie są rodzaje wad refrakcji? 

Wśród wad refrakcji można wyróżnić:

• krótkowzroczność, w której w związku z nieprawidłową długością gałki ocznej obraz obserwowanych obiektów rzutuje się przed siatkówką, co sprawia, że możliwe jest ostre widzenie jedynie nieodległych przedmiotów;
• nadwzroczność (dalekowzroczność), w której nieprawidłowa długość gałki ocznej sprawia, że promienie świetlne skupiają się za siatkówką, co utrudnia widzenie blisko znajdujących się obiektów;
• astygmatyzm, w którym z powodu nieregularnego kształtu soczewki lub rogówki linie przebiegające w określonym kierunku (np. wertykalnym) widziane są nieostro lub wielokrotnie;
• presbiopia (starczowzroczność), w której związany z wiekiem spadek elastyczności soczewki utrudnia akomodację oka, skutkiem czego układ optyczny nie może „dostroić się” do obiektów znajdujących się w pobliżu, a czasem też do odległych.

Wady refrakcji często ze sobą współistnieją, np. osoba z astygmatyzmem może być jednocześnie krótkowidzem.

Czemu służy laserowa korekcja wad wzroku? 

Tradycyjne metody korekcji wad wzroku polegają na uzupełnieniu układu optycznego oka o dodatkową soczewkę, za sprawą której promienie świetlne ogniskują się na siatkówce we właściwy sposób. Laserowa korekcja astygmatyzmu czy krótkowzroczności przynosi trwałe rezultaty, ponieważ jest ingerencją w kształt rogówki. Modeluje się ją za pomocą wiązki specjalnego lasera, dzięki czemu zdolność refrakcji w tej strukturze oka ulega zmianie, znosząc skutki wady wzroku. Po zabiegu na siatkówce tworzy się prawidłowy, wyraźny obraz spostrzeganych przedmiotów.

W przypadku leczenia krótkowzroczności korekcja polega na spłaszczeniu rogówki. Nadwzroczność znosi częściowo jej uwypuklenie. Laserowa korekcja astygmatyzmu polega zaś na wyrównaniu rogówki. Jeśli chodzi o presbiopię, odpowiedzialne za nią zmiany dotyczą soczewki oka, niemniej modyfikacja kształtu rogówki „dostraja” układ optyczny oka do jej ograniczonych możliwości. Laserowa korekcja starczowzroczności polega najczęściej na dostosowaniu jednego oka do patrzenia w dal, a drugiego – na nieodległe obiekty. Mózg tworzy wyraźny obraz, łącząc impulsy nerwowe z obojga oczu. 

Kto kwalifikuje się do laserowej korekcji wzroku? 

Laserowa korekcja wzroku pozwala na leczenie wad w zakresie:

• do -10 dioptrii w przypadku krótkowzroczności,
• do +6 dioptrii w przypadku dalekowzroczności,
• do +5 dioptrii w przypadku astygmatyzmu.

Zabieg laserowej korekcji wzroku można przeprowadzić u większości osób z wadami refrakcji. Kwalifikuje się do niego pacjentów z wadą wzroku stabilną od co najmniej roku. Z tego względu nie wykonuje się laserowej korekcji astygmatyzmu czy krótkowzroczności u dzieci i najmłodszych dorosłych (do 20. roku życia). W ich przypadku działanie układu optycznego oka może ulec zmianie ze względu na zmieniające się warunki anatomiczne (nie tylko rozwój narządu wzroku, ale też otaczających go tkanek). 

Zaleca się wykonanie zabiegu przed 60–65 rokiem życia (w tym czasie stabilizuje się wada kwalifikująca do laserowej korekcji starczowzroczności. Jeśli jednak nie ma medycznych przeciwwskazań, można zoperować także starszych pacjentów. Co dyskwalifikuje do korekcji wzroku? Zabieg niewskazany jest w przypadku osób ze zbyt cienką rogówką, niektórymi schorzeniami oczu (np. zaćmą, jaskrą), nieustabilizowaną chorobą tarczycy czy cukrzycą. W czasie kwalifikacji do operacji przeprowadzany jest szczegółowy wywiad z pacjentem i badania, które pozwalają wykluczyć czynniki ryzyka. 

Na czym polega laserowa korekcja wad wzroku? 

Laserowa korekcja wad wzroku jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie – szybkim, bezpiecznym, mało inwazyjnym, obarczonym niewielkim ryzykiem powikłań. Procedurę tę wykonuje się ambulatoryjnie. Trwa łącznie około pół godziny, z czego samo działanie lasera na rogówkę oka trwa około 20 sekund.

W zależności od wybranej metody laserowej korekcji wzroku dokonuje się jej z wykorzystaniem lasera excimerowego lub femtosekundowego. Oddziałują one impulsowo na powierzchnię rogówki (po usunięciu jej nabłonka) lub jej głębsze warstwy (po odchyleniu płatka rogówki). Przy każdym „strzale” odparowują niewielką ilość tkanki rogówki. Algorytm lasera precyzyjnie wyznacza lokalizację i moc poszczególnych impulsów, których w czasie zabiegu może być nawet kilka tysięcy.

Czy laserowa korekcja wad wzroku jest bolesna? Nie, nie wiąże się z  dyskomfortem, ponieważ zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym wykonanym za pomocą kropli do oczu. Wbrew obawom niektórych pacjentów, laserowa korekcja wzroku nie grozi też poparzeniem oka czy okolicznych tkanek, ponieważ nie stosuje się do niej laserów termicznych.

Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu? 

Po laserowej korekcji wzroku należy szczególnie chronić oczy przed ekspozycją na szkodliwe czynniki, takie jak promieniowanie słoneczne, pył czy chorobotwórcze drobnoustroje. Ochronę wspomagają zalecone przez specjalistę krople (z antybiotykiem, nawilżające), a w przypadku zabiegu metodami powierzchniowymi – także specjalne soczewki opatrunkowe, które nosi się przez pierwsze dni. Niemniej pacjent po zabiegu laserowej korekcji starczowzroczności czy nadwzroczności nie tylko może od razu wrócić do domu, ale też do większości swoich codziennych zajęć. Czas rekonwalescencji w dużej mierze zależy od metody zabiegu. Przy metodach głębokich jest krótszy niż przy powierzchniowych – które wiążą się z późniejszą koniecznością regeneracji powierzchniowej warstwy rogówki. 

Czego nie wolno robić po laserowej korekcji wzroku? Bezpośrednio po zabiegu trzeba unikać nadmiernego obciążania oczu, np. pracą przy komputerze. Zazwyczaj już na drugi dzień po operacji można prowadzić samochód, ale warto zachować przy tym szczególną ostrożność i nie męczyć wzroku zbyt długo intensywną obserwacją otoczenia. Po zabiegu można zażywać kąpieli, uważając jednak, by woda (a tym bardziej mydło czy szampon) nie dostały się do oczu, co grozi ich silniejszym niż w normalnych warunkach podrażnieniem (z tych samych powodów przez co najmniej tydzień nie wolno stosować makijażu). Należy jednak na około miesiąc zrezygnować z kąpieli w basenie i korzystania z sauny, a także zaniechać intensywnego wysiłku fizycznego (nie ma przeciwwskazań do umiarkowanej aktywności).

Jakie są korzyści z laserowej korekcji wzroku?

Laserowa korekcja wzroku to znakomita alternatywa dla nie zawsze wygodnych w użytkowaniu okularów (zwłaszcza w przypadku osób aktywnych fizycznie) czy wymagających częstej wymiany soczewek kontaktowych. Zabieg przynosi satysfakcjonujące rezultaty – zazwyczaj przywraca pełną ostrość wzroku, a co najmniej znacząco ją poprawia. Pacjenci niekiedy zastanawiają się, czy wada wraca po korekcji wzroku? Jeżeli coś takiego nastąpi, to nie samoistnie! Ewentualną przyczyną pogorszenia jakości widzenia mogą być rozmaite czynniki środowiskowe czy choroby, ale efekty zabiegu laserowej korekcji starczowzroczności czy astygmatyzmu są trwałe. 

Mankamentem zabiegu może wydawać się jego cena. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi NFZ nie podlega on żadnej refundacji. Ile kosztuje laserowa korekcja wzroku? Cena zależy od takich czynników, jak metoda, którą wykonywany jest zabieg czy renoma placówki. Należy liczyć się z kosztem od 2 do nawet 6 tysięcy złotych za jedno oko. To duży wydatek, ale jednorazowy. W praktyce nie większy niż rozkładający się na całe życie koszt korekcji okularowej czy soczewkami kontaktowymi.