Rozedma płuc – co to jest? Jakie są jej przyczyny i jak wygląda leczenie?

Rozedma płuc jest przewlekłą chorobą układu oddechowego, która może doprowadzić do degradacji tkanki płucnej, a w konsekwencji – do zmniejszenia powierzchni wymiany gazowej. Na jej pojawienie się wpływa głównie palenie papierosów, choć wśród przyczyn rozedmy wyróżnia się także czynniki genetyczne, narażenie na niekorzystne warunki zawodowe (pyły, gazy i inne), a także infekcje i alergie. W jaki sposób rozpoznaje się rozedmę płuc i jak wygląda jej leczenie?

Co to jest rozedma płuc? Przyczyny choroby

Tak, jak zostało to już wspomniane, rozedma płuc jest chorobą przewlekłą. W jej przebiegu obserwuje się postępujące niszczenie takich struktur, jak oskrzeliki oraz pęcherzyki płucne. W efekcie zmiany te prowadzą do zmniejszenia powierzchni miąższowej płuc, a także do powstania bull (pustych przestrzeni powietrznych, które mogą pęknąć i doprowadzić nawet do zapadnięcia się płuca).

Jakie są przyczyny choroby? Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim ekspozycję na dym papierosowy (dotyczy to zarówno palenia czynnego, jak i biernego). Oprócz tego do przyczyn rozedmy płuc zalicza się także:

• ekspozycję na pyły, dymy czy gazy toksyczne (zazwyczaj ma to miejsce w zakładach pracy), ale również na zanieczyszczone powietrze;
• silne alergie i wcześniejsze, częste infekcje płuc (w tym zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli);
• czynniki genetyczne – odkryto, że niektóre osoby chorujące na rozedmę płuc wykazują niedobór pewnego białka, odpowiadającego w praktyce za ochronę tkanki łącznej przed degradacją (zmiany te uwarunkowane są genetycznie).

Warto tutaj dodać, że rozedma płuc i zmiany degradacyjne w pęcherzykach płucnych współistnieją często z przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Obie te dolegliwości składają się na POChP - przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Rozedma płuc – objawy

Niestety, rozwijająca się rozedma płuc na samym początku może nie dawać żadnych objawów – pojawiają się one dopiero później, wraz z coraz bardziej obszerną degradacją tkanki miąższowej płuc. Symptomy te dotyczą przede wszystkim trudności z oddychaniem. U pacjentów pojawiają się epizody duszności, przy których można obserwować zasinienie błon śluzowych jamy ustnej, a także powłok skórnych (świadczy to oczywiście o niedotlenieniu). Osoby z rozedmą płuc szybko się męczą, często mają uczucie niemożności zaczerpnięcia powietrza lub niemożności „wypuszczenia” całego powietrza z płuc. Aktywnościom towarzyszy zadyszka, a czasem nawet napady kaszlu.

Jednym z bardziej charakterystycznych objawów obserwowanych u osób z rozedmą jest powiększanie się obwodu klatki piersiowej (tak zwana klatka „beczkowata”). Dzieje się tak z uwagi na zmiany w płucach, prowadzące do powiększenia tego organu (to mechanizm kompensacyjny, mający swoje źródło w zmniejszeniu powierzchni wymiany gazowej).

Rozedma płuc – leczenie

Rozedma płuc jest chorobą, której nie można wyleczyć. Terapia takich pacjentów opiera się przede wszystkim na zapobieganiu rozwojowi choroby, a także na zwiększeniu wydolności oddechowej. Składają się na nią:

• rehabilitacja oddechowa, ukierunkowana na zwiększenie wydolności oddechowej pacjenta;
• zmiana stylu życia – w tym ograniczenie ekspozycji na czynniki drażniące (zmiana lub rezygnacja z pracy, całkowite zaprzestanie palenia papierosów);
• zapobieganie infekcjom płuc (zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc oraz prowadzące do nich przeziębienie czy grypa) z uwagi na możliwość wystąpienia powikłań;
• przyjmowanie leków wspomagających oddychanie i działających przeciwzapalnie (w tym kortykosteroidów);
• podawanie preparatów alfa1-antytrypsyny – u pacjentów z obciążeniem genetycznym (chodzi tu o wspomniany wcześniej brak białka chroniącego tkankę łączną).

Pacjenci w najcięższym stanie, jeśli to możliwe, są poddawani przeszczepowi płuc.

Rozedma płuc – rokowania. Czy z rozedmą płuc można pracować?

Tak, jak wcześniej zostało to wspomniane, rozedmy płuc nie da się wyleczyć. Stosując się jednak do zaleceń specjalistów, jak najbardziej można spowolnić, a nawet zatrzymać postęp choroby. W związku z tym nie da się jednoznacznie określić zakresów przeżywalności pacjentów z rozedmą. Bardzo dużo zależy tutaj od ich determinacji, chęci zmiany stylu życia, a także od momentu choroby, w którym zmiany zostały wykryte (im zmiany są mniejsze, tym sprawniej dana osoba będzie oddychać i funkcjonować).

Wielu pacjentów zastanawia się także, czy z rozedmą płuc mogą bez przeszkód pracować. Jeśli środowisko pracy wpływa negatywnie na miąższ płuc, wówczas taka praca jest wykluczona. Dodatkowo należy zastanowić się nad pracą, w której konieczna jest wzmożona aktywności fizyczna – zwłaszcza wtedy, gdy aktywność ta wpływa na wzmożone duszności i trudności z oddychaniem.

Źródła:

1. Dr med. F. Mejza, Rozedma płuc [w:] Medycyna Praktyczna, 01.03.2013
2. Dr med. M. Twardowska, Rozedma płuc - leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 26.03.2012
3. Zieliński, Przewlekła obturacyjna choroba płuc, przewlekłe zapalenie płuc, rozedma [w:] podyplomie.pl, dostęp: 30.09.2023
4. Kosacka, A. Brzecka, R. Jankowska, J. Lewczuk, E. Mroczek, B. Weryńska, Współistnienie włóknienia i rozedmy płuc - opis przypadku i przegląd literatury [w:] Pneumonologia i Alergologia Polska 2009, tom 77, nr 2

Artykuł sponsorowany