Kaszel z flegmą: kiedy powinno się udać do lekarza?

Kaszel to naturalny odruch obronny organizmu. Dzięki niemu ciała obce nie mogą przedostać się do dolnych odcinków układu oddechowego. Jednak kiedy jest uporczywy i towarzyszy mu flegma, może niepokoić. Kiedy powinno się udać do lekarza? Sprawdź!

Czym jest kaszel z flegmą?

Kaszel, któremu wtóruje odkrztuszanie śluzowej wydzieliny (fachowo nazywanej plwociną, a znanej potocznie jako flegma) to kaszel mokry, wilgotny, produktywny [1, 2]. Odruch ten następuje na skutek podrażnienia receptorów nerwowych zlokalizowanych w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych. Impuls kaszlu aktywuje krtań, przeponę i mięśnie klatki piersiowej [2].

Gdy w drogach oddechowych zalega dużo wydzieliny, pojawia się uczucie dążenia do ich oczyszczenia. Mokry kaszel nie jest gwałtowny, lecz raczej to pacjent sam decyduje, kiedy zakaszle i pozbędzie się flegmy. Mimo pozornej kontroli nad tym odruchem, nie wolno go lekceważyć. Czasami może to być objaw poważnej choroby.

Kaszel a rodzaj flegmy

Podczas odkrztuszania wydzieliny warto zwrócić uwagę na jej konsystencję, kolor oraz ilość. Te parametry flegmy często są podstawą ustalenie tego, czy należy niezwłocznie udać się do lekarza.

O czym informuje charakter plwociny? [2,3]

• Ropna w kolorze żółtym lub zielonym jest charakterystyczna dla zakażenia zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc.

• Ropna, ale pojawiająca się w dużych ilościach może wskazywać na rozstrzenie oskrzeli lub pęknięcie ropnia płuca do oskrzela.

• O nieprzyjemnym zapachu jest częstym objawem zakażeń bakteriami beztlenowymi.

• Przezroczysta i śluzowata pojawia się przy astmie.

• Gęsta i lepka, która towarzyszy porannemu kaszlowi wskazuje na przewlekłe zapalenie oskrzeli lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

• Z grudkami i czopami może być objawem mukowiscydozy lub grzybicy.

• Z kawałkami pokarmu to oznaka przetoki tchawiczo-przełykowej lub zaburzenia połykania.

Największy niepokój wywołuje flegma z krwią. Jej obecność może wskazywać na poważne dolegliwości, np. urazy, skazy krwotoczne, gruźlicę lub chorobę nowotworową [2].

Kaszel z wydzieliną: co to może oznaczać?

Mokry kaszel może być oznaką zwykłego przeziębienia, ale także poważnej, zagrażającej życiu choroby. Oprócz zwracania uwagi na charakter plwociny, należy również ustalić czas trwania kaszlu [4]. W stanie ostrym, który utrzymuje się do 3 tygodni, może oznaczać infekcję dróg oddechowych. Często pojawia się jako objaw takich chorób jak przeziębienie, bakteryjne zapalenie płuc, ropne zapalenie oskrzeli [2].

Kaszel z flegmą w gardle, który utrzymuje się dłużej niż 8 tygodni, ma charakter przewlekły. Może mieć wiele przyczyn, ale wśród najczęstszych wymienia się takie choroby jak [2,4]:

• zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła;

• palenie papierosów i towarzysząca temu przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);

• zapalenie zatok przynosowych;

• astma;

• refluks żołądkowo-przełykowy;

• mukowiscydoza;

• rozstrzenie oskrzeli;

• gruźlica;

• choroba nowotworowa.

Zdarza się, że przewlekły i gwałtowny kaszel z flegmą towarzyszy też krztuścowi [4] oraz może być pozostałością po przebytym zakażeniu górnych dróg oddechowych [2].

Kaszel z flegmą: kiedy udać się do lekarza?

W powyższych przypadkach – zwłaszcza gdy kaszel utrzymuje się długo, a flegmy jest dużo, pojawia się w niej ropa lub krew, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Pilnej wizyty u specjalisty wymaga również kaszel, któremu towarzyszą trudności z oddychaniem, duszności, chrypka, plucie krwią, zaburzenia połykania i utrata masy ciała. Po ustaleniu przyczyny kaszlu lekarz wyda zalecenia, które pomogą ją usunąć [2].

Korzystnym zjawiskiem w mokrym kaszlu jest odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Dlatego nie należy hamować odruchu kaszlu. Aby ułatwić organizmowi oczyszczanie dróg oddechowych z flegmy, można sięgnąć po tabletki lub syrop o działaniu rozrzedzającym wydzielinę i wykrztuśnym. Warto również zadbać o stałe nawilżanie powietrza w pomieszczeniach [2].

Artykuł na zlecenie marki Deflegmin

Bibliografia:

[1] Undrunas A., Kuziemski K., Uporczywy kaszel – trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 4, 149–155.

[2] Wiercińska M., Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel (dostęp: 21.11.2023)).

[3] Szczeklik W.. i in., Kaszel, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 21.11.2023)).

[4] Witkiewicz I., Uporczywy kaszel ze śluzową wydzieliną, 2014 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pochp/lista/89975,uporczywy-kaszel-ze-sluzowa-wydzielina (dostęp: 21.11.2023)).