Badanie elektrofizjologiczne oka - kluczowe informacje i znaczenie

Badania elektrofizjologiczne oka są niezwykle ważnym narzędziem diagnostycznym, pozwalającym na ocenę funkcji wzrokowej u dzieci. Ten rodzaj badania dostarcza cennych informacji dotyczących zdolności oka do przewodzenia bodźców elektrycznych oraz reakcji na różne bodźce świetlne. Przeprowadzane u najmłodszych pacjentów, te badania stanowią istotny element diagnostyki okulistycznej.

Badanie elektrofizjologiczne oka u dzieci ma na celu ocenę sprawności siatkówki oraz układu nerwowego związanego z procesem widzenia. Dzięki niemu  możliwe jest wykrycie ewentualnych problemów związanych z przewodnictwem nerwowym, reakcjami na światło oraz innymi czynnikami mającymi wpływ na funkcję wzrokową.

Czym jest badanie elektrofizjologiczne oka?

Badanie elektrofizjologiczne oka opiera się na monitorowaniu i zapisywaniu zmian prądów czynnościowych, które mają miejsce w obszarze wzrokowej kory mózgowej, gałce ocznej i mięśniach gałkoruchowych. Elektrofizjologia oka jest dziedziną, która obejmuje kilka mniejszych badań, w tym potencjały wzrokowe tzw. VEP, elektroretinografię tzw. ERG oraz elektrookulografię tzw. EOG mierzącą działanie nabłonka barwnikowego siatkówki oraz fotoreceptorów.

Badanie potencjałów wywołanych wzrokowo, znane również jako badanie VEP (Visual Evoked Potentials), polega na monitorowaniu reakcji kory mózgowej na bodźce świetlne. Poprzez analizę odpowiedzi generowanej w wyniku stymulacji wzrokowej, umożliwia ono szczegółową ocenę całej trasy przetwarzania wzrokowego – od siatkówki aż do struktur korowych mózgu.  Znajduje zastosowanie w wykrywaniu neuropatii nerwu II (np. w przebiegu stwardnienia rozsianego), a także w badaniu ostrości wzroku u małych dzieci. 

Badanie elektroretinograficzne (ERG) stanowi procedurę diagnostyczną w dziedzinie okulistyki, która skupia się na analizie zmian czynnościowego potencjału generowanego przez komórki światłoczułe w odpowiedzi na bodźce świetlne. Ten precyzyjny test przeprowadza dokładną ocenę aktywności czopków i pręcików w siatkówce oka, umożliwiając identyfikację ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego kluczowego elementu wzroku. Badanie tego typu wykazuje dużą skuteczność przy podejrzeniu zaburzeń o charakterze dystrofii siatkówki lub zmian niedotlenionych. 

Wyróżnia się kilka rodzajów badania ERG:

• Pełnopolowe ERG - służy do oceny uogólnionych chorób siatkówki, ale nie wykryje ogniskowych zmian,
• Wieloogniskowe ERG - jest najbardziej czułym i obiektywnym wskaźnikiem uszkodzenia wewnętrznych warstw siatkówki (tj. warstwy komórek zwojowych) i nerwów wzrokowych, 
• Ogniskowe ERG - służy do oceny funkcji plamki,
• Pattern ERG (PERG) - to badanie, w którym stosuje się wzorzec szachownicy do stymulacji komórek zwojowych (ocena uszkodzenia jaskrowego, neuropatii nerwu II). 

Badanie EOG czyli elektrookulografia wykorzystywana jest do oceny niektórych chorób plamki żółtej, w szczególności choroby Besta (dystrofia żółtkowata).

Jakie schorzenia wykrywa badanie elektrofizjologiczne oka? 

Badanie elektrofizjologiczne oka umożliwia wczesne wykrywanie różnych schorzeń, takich jak:

• Retinopatie
• Neuropatie wzrokowe
• Zaburzenia przewodzenia nerwowego wzrokowego
• Zmiany pourazowe
• Zmiany niedotleniowe

Dzięki temu, nawet przed pojawieniem się objawów, można podjąć odpowiednie kroki w celu zachowania zdrowia wzroku dziecka.

W przypadku dzieci z diagnozą schorzenia wzroku, badanie elektrofizjologiczne może być używane do monitorowania skuteczności leczenia oraz oceny ewentualnych zmian w funkcji wzrokowej.

Jak przebiega badanie elektrofizjologiczne oka?

Badanie elektrofizjologiczne jest bezbolesne. Czas trwania zależy od rodzaju badania, może więc zająć od kilkunastu minut do godziny. Nie trzeba się do niego przygotować. W przypadku dzieci ważna jest  współpraca z rodzicami oraz stworzenie przyjaznego i spokojnego otoczenia, które są kluczowe dla skutecznego przeprowadzenia badania.

Podczas samego badania, maluchowi zakłada się elektrody na skórę w okolicy oczu, a następnie prezentuje różne bodźce świetlne. To całkowicie bezbolesne procedury, a wyniki są nieocenione dla określenia zdrowia wzroku i ewentualnych problemów. 

W badaniu stosuje się różne rodzaje bodźców świetlnych, takie jak białe światło, światło migawkowe lub światło monochromatyczne. Reakcje oka na te bodźce są rejestrowane przy użyciu elektrod umieszczonych na powierzchni oka.

Badania elektrofizjologiczne są bezinwazyjnymi procedurami diagnostycznymi, które powinny być przeprowadzane w przypadku trudności w postawieniu diagnozy. To nie tylko badania dedykowane dorosłym, ale również bezpieczne i zalecane dla dzieci. Ze względu na swoją nieinwazyjność są one wyjątkowo bezpieczne, co sprawia, że można je stosować rutynowo w celu uzyskania cennych informacji diagnostycznych, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie istnieje potrzeba oceny funkcji wzrokowej.