Kaszel suchy czy mokry - jak je odróżnić u dziecka i dlaczego to ważne?

Wraz z nadejściem jesieni i kolejnego roku szkolnego rozpoczyna się również sezon na kaszel, zwłaszcza u dzieci. Wirusy, bakterie, alergeny i zanieczyszczenia środowiska mogą być przyczyną częstszego niż latem pokasływania. Zanim pobiegniesz do lekarza, obserwuj dziecko i staraj się mu pomóc za pomocą leków dostępnych w aptekach bez recepty - podstawą jednak jest umiejętność stwierdzenia, z jakiego rodzaju kaszlem masz do czynienia. Jak odróżnić kaszel mokry od suchego i dlaczego ta umiejętność jest tak ważna? Jak reagować w obydwu rodzajach kaszlu?

Kaszel suchy czy mokry - dlaczego należy umieć je rozróżniać?

Kaszel u dziecka zwykle przeraża jego rodziców, trzeba jednak wiedzieć, że sam odruch kaszlu jest odruchem pozytywnym, ma bowiem na celu oczyszczenie dróg oddechowych i w dużej części przypadków okazuje się skuteczny - po kilku dniach leczenia domowego pacjent jest znowu zdrowy i pełny sił.

Najważniejsza jest jednak umiejętność stwierdzenia, czy odruch kaszlowy występuje w wyniku gromadzenia się nadmiaru wydzieliny, czy też nie - biorąc ten czynnik pod uwagę, wyróżniamy kaszel suchy i mokry. Inaczej wygląda leczenie w przypadku kaszlu mokrego, a inaczej leczenie kaszlu suchego, chociaż często doskonale sprawdzają się syropy na kaszel suchy i mokry. Jak więc odróżnić rodzaj kaszlu i jak pomóc kaszlącemu dziecku?

Czym charakteryzuje się kaszel suchy?

Kaszel suchy to inaczej kaszel nieproduktywny - poznasz go po tym, że nie prowadzi do odkrztuszania wydzieliny. Zwykle towarzyszy mu uczucie suchości, łaskotania i podrażnienie gardła. Najczęściej występuje na początku infekcji wirusowej - jeśli rzeczywiście tak jest, po około 2-3 dniach zmieni się on w kaszel mokry. Suchy kaszel jest częstym objawem przy przeziębieniu, zapaleniu zatok, zapaleniu gardła czy krtani.

Ale suchy kaszel może być również objawem alergii, w takim przypadku nie zmieni się samoistnie w mokry. Jeśli więc dziecku dokucza uporczywy suchy kaszel trwający dłużej niż kilka tygodni, który nie zmienia się w kaszel mokry, warto skonsultować je z lekarzem pediatrą. Nieco inaczej jest z kaszlem utrzymującym się po przebytej infekcji - może on trwać nawet do 3 tygodni i nie jest powodem do niepokoju.

Leczenie kaszlu suchego

W kaszlu suchym stosuje się leczenie łagodzące objawy - syrop prawoślazowy, tymianek, podbiał, wyciąg z babki lancetowatej. Sprawiają, że ból gardła jest mniej dokuczliwy, pomagają nawilżać gardło i chronią je przed działaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Czasem istnieje także konieczność zastosowania leków przeciwkaszlowych, które pozwalają zmniejszyć intensywność i częstotliwość napadów kaszlu. Dzięki temu staje się mniej męczący. Pamiętaj, że leki przeciwkaszlowe można stosować tylko do momentu, w którym kaszel suchy zamieni się w mokry.

W zakażeniach wirusowych leczenie męczącego kaszlu suchego ważne jest oczyszczanie dróg oddechowych oraz ich nawilżanie - w przypadku dzieci warto stosować codzienne inhalacje z soli fizjologicznej oraz nawilżać powietrze w mieszkaniu. Suchy kaszel złagodzić może również picie naparu z siemienia lnianego, rzadkiego kisielu lub galaretki.

Kaszel mokry - czym jest i jak go rozpoznać?

Kaszel mokry to tak zwany kaszel produktywny - w czasie kasłania słychać wyraźnie, że dziecko odkrztusza zalegającą wydzielinę. Kolor wydzieliny może być różny - od przezroczystej lub lekko białawej, aż do zielonkawo-żółtej. Obecność wydzieliny jest istotna, z nią bowiem wydalane są z dróg oddechowych drobnoustroje chorobotwórcze.

Jeśli mokry kaszel pojawia się jako następstwo kaszlu suchego, oznacza to, że w drogach oddechowych dziecka toczy się stan zapalny, zwykle o podłożu wirusowym. Ale przyczyny kaszlu mokrego mogą być też poważniejsze:

• zapalenie oskrzeli - wówczas zwykle męczy pacjenta złe samopoczucie, gorączka
• zapalenie płuc - towarzyszy mu gorączka, uczucie ucisku w klatce piersiowej, ból górnej części pleców, duszność,
• przewlekłe zapalenie oskrzeli - mokry kaszel, zadyszka, ból głowy, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - u chorego dochodzi do zwężenia światła oskrzeli, mogą się więc pojawić duszności, uczucie ucisku w obrębie klatki piersiowej i świszczący oddech.

Jak widzisz, objawy tych chorób bywają do siebie podobne. Pacjenta należy więc bacznie obserwować. Jeżeli u dziecka kaszel mokry trwa kilka dni, objawy nie ustępują lub pogłębiają się, należy koniecznie udać się na konsultację do pediatry.

Na szczęście w większości przypadków kaszel mokry to po prostu konsekwencja niegroźnych stanów zapalnych (zwykle o podłożu wirusowym) w drogach oddechowych lub objaw spływającego po tylnej ścianie gardła kataru. Jeśli taka jest jego przyczyna, pacjent pomimo kaszlu jest w dobrej kondycji, jest aktywny i dopisuje mu apetyt.

Jak leczyć kaszel mokry?

W leczeniu kaszlu mokrego stosuje się leki rozrzedzające wydzielinę, tak zwane leki mukolityczne. Jeżeli wydzielina zostanie rozrzedzona, to łatwiejsze będzie jej odkrztuszanie i oczyszczenie dróg oddechowych. Warto mieć pod ręką syrop na kaszel mokry, aby od razu po jego pojawieniu się móc go podać choremu dziecku.

W skutecznym odprowadzeniu zalegającej wydzieliny z dróg oddechowych pomogą również inhalacje (są dobre na oba rodzaje kaszlu) i przyjmowanie większej niż zazwyczaj ilości płynów. Doskonałym pomysłem jest oklepywanie pleców - należy robić to delikatnie, dłonią złożoną w tzw. łódkę, od dołu do góry pleców.

Mokry kaszel będzie mniej dokuczliwy, jeżeli zadbasz o jakość i dobre nawilżenie powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa chory. Warto ustawić w nim nawilżacz powietrza lub powiesić na grzejniku wilgotny ręcznik.

Podsumowanie

Już wiesz, dlaczego ważne jest ustalenie charakteru kaszlu i jak w praktyce odróżnić kaszel mokry i suchy. Zwracaj uwagę na ogólny stan dziecka, a jeśli się gwałtownie pogorszy lub przez długi czas nie zaobserwujesz poprawy, udaj się do lekarza. Warto jednak wiedzieć, że można skutecznie leczyć kaszel suchy (i mokry również) za pomocą domowych sposobów oraz prawidłowo dobranych do rodzaju kaszlu syropów dostępnych w aptece bez recepty.